Όταν στα 24 χρόνια της η Μάρα Καρέτσου εγκατέλειψε τη θέση της επιμελήτριας στο Πολυτεχνείο για να δοκιμάσει τις δυνάμεις της ως καλλιτέχις στο Παρίσι, ούτε η ίδια δεν μπορούσε να φανταστεί τη μυθιστορημαική συνέχεια. Πρέσβειρα καλής θέλησης της χώρας μας και εκπρόσωπος του απόδημου Ελληνισμού στις ΗΠΑ, μιλά στο ΟΚ! και τη Σόνια Καζόνι για τη νέα συλλογή έργων που ετοιμάζει με τίτλο «SAVE ΤHE PLANET», την τεράστια σημασία της νομοθέτησης της επιστολικής ψήφου για τους Έλληνες του εξωτερικού, τον λόγο που στηρίζει τον πρόεδρο Μπάϊντεν και την ανυπομονησία της να κάνει το εμβόλιο για τον Covid-19.
Κατάφερες να έρθεις στην Ελλάδα σχεδόν ύστερα από έναν χρόνο. Έχεις εμβολιαστεί;
Επιστρέφω τις επόμενες μέρες στη Νέα Υόρκη. Θα εμβολιαστώ αμέσως μόλις φτάσω εκεί. Το περιμένω πώς και πώς γιατί η ζωή μου είναι συνυφασμένη με το ταξίδι. Θέλω να πάω να δω την αδελφή μου που ζει στο Μαϊάμι αλλά και στο ατελιέ μου στο Σεν Τροπέ, όπου περνώ κάθε καλοκαίρι εδώ και 26 χρόνια, εκτός από πέρσι που δεν μπόρεσα να φύγω από τις ΗΠΑ. Ευτυχώς ταξιδεύω ξανά τους τελευταίους μήνες για τη δουλειά μου, κα-θώς έχω και ευρωπαϊκό διαβατήριο. Κάθε φορά που ταξιδεύω φορώ αυτή την ειδική ολόσωμη λευκή φόρμα που έχουν πολλοί Iάπωνες και Κινέζοι. Ακόμη και το σάντουιτς που θα φάω στη δεκάωρη πτήση είναι κάτω από την πλαστική προσωπίδα της φόρμας. Ψεκάζω όποιον έρχεται κοντά μου με οινόπνευμα 95 βαθμών, όπως μας έχουν συμβουλεύσει από το νοσοκομείο της Νέας Υόρκης. Προσέχω πάρα πολύ. Μετά τον εμβολιασμό θα νιώσω πιο ασφαλής.
Τι σε έφερε στην Ελλάδα;
Ήρθα για να μεταφέρω ένα μήνυμα στην κυβέρνηση από τους Έλληνες των ΗΠΑ, πως για εμάς θα είναι μεγάλη κατάκτηση η νομοθέτηση της ψήφου των αποδήμων, και χαίρομαι γιατί είχα την τιμή να ξεναγηθώ και στο μουσείο της Βουλής, πριν ανοίξει τις πόρτες του στο κοινό. Είναι πραγματικά συγκλονιστικό αυτό που είδα, μου θύμισε το μουσείο Metropolitan. Αυτή τη φορά, λόγω πανδημίας, δεν κατάφερα να επισκεφτώ τον αδελφό μου, ο οποίος ζει στη Λάρισα, εκεί που γεννήθηκα και εγώ.
Είσαι ένα πολιτικοποιημένο άτομο. Στο παρελθόν είχες στηρίξει την υποψηφιότητα της Χίλαρι Κλίντον για την προεδρία των ΗΠΑ. Πώς βλέπεις το έργο του νέου προέδρου Τζο Μπάιντεν;
Είχα ενεργή συμμετοχή στην καμπάνια της Χίλαρι Κλίντον, η οποία είχε μεγάλη στήριξη από τους Έλληνες της ομογένειας. Θα σου πω επίσης πως η κυρία Κλίντον φορά και μπιζού από τη συλλογή μου και χαίρομαι πολύ για αυτό. Μάλιστα, είμαι η μόνη σύγχρονη Eλληνίδα καλλιτέχνις που έχει μπει στον Λευκό Οίκο, στη μόνιμη συλλογή. Έχω κάνει τα πορτρέτα του Μπιλ και της Χίλαρι Κλίντον το 2000. Εκείνη τη χρονιά ήμουν κι εγώ υποψήφια για το
Κογκρέσο, έχασα μόλις για 100 ψήφους. Όσον αφορά τον Τζο Μπάιντεν, οι Έλληνες τον στηρίξαμε πολύ γιατί είναι γνωστός για τα φιλλεληνικά του αισθήματα. Πριν από λίγο καιρό ενέκρινε ένα πρόγραμμα οικονομικής ενίσχυσης κατά της φτώχειας, ύψους 1,9 τρισ. δολαρίων. Αυτό είναι πραγματικά σπουδαίο. Όταν γυρίσω στην Αμερική, θα πάω να τον συναντήσω ως Πρέσβειρα Καλής Θέλησης της Ελλάδας.
Γνωρίζεις όμως και τον Ντόναλντ Τραμπ, αν δεν κάνω λάθος.
Γνωρίζω πολύ καλά την πρώην σύζυγό του Ιβάνα, με την οποία μένουμε και στο ίδιο κτίριο. Τη συναντώ συχνά, μάλιστα έχω κάνει πριν πολλά χρόνια και το πορτρέτο της. Πολύ καλή μου φίλη είναι και η Έθελ Κένεντι, χήρα του Μπομπ Κέντεντι. Με τον γιο της, τον Τζο, όταν έτρεχε για το Κογκρέσο, γίναμε φίλοι. Ο Τζο Κένεντι έχει παρευρεθεί σε πολλές εκθέσεις μου και έχει έργα μου στη συλλογή του. Το 1990 η οικογένεια Κένεντι είχε έρθει στην Ελλάδα, τους ξενάγησα στα όμορφα νησιά μας. Είναι λάτρεις της χώρας μας. Έχω υπάρξει καλεσμένη σε διάφορες γιορτές τους στο σπίτι τους στο Hyannis Port και τους έχω μάθει να χορεύουν συρτάκι! Είναι πολύ απλοί και προσιτοί.
Η επόμενη έκθεση που ετοιμάζεις είναι αφιερωμένη στο περιβάλλον.
Ύστερα από έναν χρόνο που όλα έμειναν κάπως πίσω, ετοιμάζω μιαν έα συλλογή γλυπτών από inox με μηνύματα για το περιβάλλον «Save The Planet / The World is Changing», όπως λέει και ο Μπομπ Ντίλαν στο τραγούδι του. Ακολουθώ την εποχή μου και κάνω την τέχνη μου μήνυμα. Παράλληλα θα ταξιδέψω στη Γαλλία για τις τελικές συνεννοήσεις με τον εκδοτικό οίκο από τον οποίο θα κυκλοφορήσει η νέα μου ποιητική συλλογή με τίτλοΜ ια σταγόνα βροχής, αφιερωμένη στον μέντορά μου Αλέξανδρο Ιόλα.
Ο Ιόλας, «ο γκαλερίστας που άλλαξε την τέχνη για πάντα», σύμφωνα με τους New York Times, ήταν ένας άνθρωπος που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη ζωή σου. Σε παλιότερη κουβέντα μας μου είχες πει ότι αρχικά αρνούνταν να σας συναντήσει με τον τότε σύζυγό σου και να του δείξετε έργα σας…
Πηγαίναμε στην γκαλερί του στο Σεν Ζερμάν μαζί με τον τότε σύζυγό μου, τον Μπελάτσι, και εκείνος μας έδιωχνε γιατί ήταν πολύ απασχολημένος. Όταν τελικά μιλήσαμε, του δείξαμε πρώτα τη δουλειά του άντρα μου και εκείνον ανέλαβε πρώτα. Και εκεί έκανα πίσω. Ποτέ δεν ήμουν φεμινίστρια. Ο Ιόλας ήταν ένας άνθρωπος που έβλεπε πολύ μπροστά. Σε ό,τι συμβούλευε τους καλλιτέχνες είχε πάντα δίκιο. Εκείνος είχε πει και στον Takis να ασχοληθεί με το σίδερο. Μας άφηνε να κάνουμε κάτι δικό μας, αλλά μας έδινε την ιδέα για να την εξελίξουμε. Στον Γουόρχολ είχε προτείνει να κάνει τον Μεγάλο Αλέξανδρο και έτσι ένας Αμερικανός έκανε τον Αλέξανδρο σε πολλά χρώματα και αυτή η καλλιτενική πρόταση έκανε αίσθηση. Και μετά του είπε για τον «Μυστικό Δείπνο». Το «Last Supper» ήταν ιδέα του Ιόλα. Πίστευε ότι ο κάθε καλλιτέχνης πρέπει να έχει κάτι μοναδικό, για να μπορέσει να πάει παντού. Επέλεξε καλλιτέχνες που τους ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο, όπως ο Τσόκλης, ο Φασιανός, η Μαρίνα Καρέλλα, ο Ακριθάκης, ο Λαζόγκας. Ο Ιόλας ήταν μοναδικός. Σκληρός αλλά και πρωτοπόρος. Στην Ελλάδα ποτέ δεν τον κατάλαβαν. Μαζί του γνώρισα μεγάλους Αμερικανούς καλλιτέχνες: τον Άντι Γουόρχολ, τον Ρόι Λίχτενσταϊν, τον Τζάσπερ Τζονς και πολλούς διεθνείς συλλέκτες, που απόκτησαν έργα μου. Έργα σουρεαλιστικά με αναμνήσεις από ελληνιστικές μορφές, στοιχείο που τα έκανε ξεχωριστά.
Τι θεωρείς ότι σε βοήθησε να πετύχεις και να κάνεις τα όνειρά σου πραγματικότητα;
Είχα guts. Οι φίλες μου ήθελαν την ασφάλεια, να έχουν κοντά τη μαμά τους, να μαγειρεύει και να κρατάει τα παιδιά. Εγώ δεν έκανα παιδιά από επιλογή, δεν ήθελα να έχω δεσμεύσεις και δεν είμαι στενοχωρημένη που δεν έγινα μητέρα. Χαίρομαι που το αντιστάθμισα καλλιτεχνικά, καθώς έχω βοηθήσει πολλά παιδιά στα πρώτα τους καλλιτεχνικά βήματα. Ξέρεις, ποτέ δεν κοίταξα τη βολή μου. Από το 1974 μέχρι και το 1979 που έζησα στο Παρίσι ήταν δύσκολες εποχές, αλλά ευτυχώς υπήρχαν Έλληνες του εξωτερικού που αγόραζαν έργα μας. Έξω οι Έλληνες είναι πιο ενωμένοι από ό,τι είναι στην Ελλάδα. Επίσης, το μότο μου ήταν πάντα ένα, «Believe!». Δεν πιστεύω στην τύχη, αλλά στον εαυτό μου. Υπάρχει πεπρωμένο, αλλά όχι τύχη. Επίσης, αν σε έναν νέο άνθρωπο δεν δώσεις τις βάσεις, πώς θα πετύχει; Εμένα οι γονείς μου πίστεψαν σε μένα και με έμαθαν να πιστεύω στον εαυτό μου.
To τελευταίο διάστημα στην Ελλάδα υπήρξε μια σειρά από συγκλονιστικές αποκαλύψεις για περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης ή και κακοποίησης στον καλλιτεχνικό χώρο. Ως γυναίκα στον χώρο της τέχνης έχεις βιώσει τέτοια περιστατικά;
Δεν είχα καμία παρενόχληση σοβαρής μορφής. Ήμουν πάντα αγαπητή, είχα εξαίρετους φίλους και συνεργάτες. Χρειάζεται διπλωματία και εξυπνάδα πολλές φορές για να ξεπεραστούν τέτοια προβλήματα. Και οι κοινωνίες οφείλουν να ανταποκρίνονται και να τιμωρούν τέτοιες περιπτώσεις.
Ισχύει πως με τα πρώτα χρήματα που κέρδισες είχες αγοράσει μια Rolls-Royce, αν και δεν οδηγείς;
Μετά την έκθεση που κάναμε με τον Ιόλα στη Νέα Υόρκη το 1982 έβγαλα τα πρώτα μου 250.000 δολάρια. Μέχρι τότε ποτέ δεν είχα περισσότερα από 1.000 δολάρια στον λογαριασμό μου. Είπα, λοιπόν, να κάνω ένα δώρο στον εαυτό μου. Έβλεπα την Παλόμα Πικάσο που είχε μια Rolls ροζ, ο Μικ Τζάγκερ είχε μια πράσινη. Εγώ δεν οδηγώ, αλλά την έβλεπα σαν παιχνιδάκι. Την αγόρασα, την πάρκαρα έξω από το σπίτι μου και όταν ερχόταν κάποιος από το εξωτερικό, έπαιρνα έναν οδηγό και πηγαίναμε να τον υποδεχτούμε στο αεροδρόμιο. Έχω φωτογραφία που παίρνω τον Ιόλα με τη Rolls από το αεροδρόμιο. Τρελαινόμουν με το σηματάκι της. Ήταν σαν τη θεά Αφροδίτη με φτερά. Χρόνια μετά, όταν αγόρασα το ατελιέ στον Σεν Τροπέ, πήρα και μια Lotus. Τα αμάξια τα είχα σαν μπιζού. Ήμουν φρικτή οδηγός και επειδή είμαι άνθρωπος που σέβεται και τους άλλους και τον εαυτό μου, δεν οδήγησα ποτέ. Είμαι πολύ καλή σε άλλα πράγματα. Κάνω ιππασία, κάνω κανό κι άλλα θαλάσσια σπορ, παίζω και καλό σκάκι. Μου αρέσει και η σκοποβολή και όταν είμαι στην Αθήνα πάω στο σκοπευτήριο στο Χαϊδάρι. Παλιότερα ήθελα να μάθω να οδηγώ αεροπλάνο. Θυμάμαι ότι είχα πάει σε μια σχολή στο Νιου Τζέρσι. Μου ζήτησαν διαβατήριο και όταν είδαν πως ήμουν 45 χρόνων τότε, με κοίταξαν με μισό μάτι. «Τώρα αποφασίσατε να μάθετε να πιλοτάρετε;» με είχαν ρωτήσει. Παρ’ όλα αυτά, ξεκινήσαμε το μάθημα. Έβαλα ζώνη, απογειωθήκαμε, μου έδειχνε εκείνος διάφορα πράγματα, μέχρι που κάποια στιγμή κοιτάζοντας κάτω είδα 5-6 διαλυμένα αεροπλάνα. Ρώτησα τον εκπαιδευτή «Αυτά τι είναι;». «Από ατυχήματα» μου απάντησε. Έπαθα πανικό. Του ζήτησα να γυρίσουμε πίσω και δεν ξαναπήγα ποτέ για μάθημα. Το διηγούμουν μετά στις φίλες μου και γελούσαν. Μου έλεγαν «Αχ, Μάρα, δεν έκανες πραγματικότητα το όνειρό σου να πετάξεις αεροπλάνο, αλλά πέταξες με τα δικά σου φτερά!».
Διαβάστε περισσότερα στο περιοδικό ΟΚ! που κυκλοφορεί με τα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο».
